Tresminas

Tresminas é unha freguesía portuguesa do concello de Vila Pouca de Aguiar, no distrito de Vila Real. Nela consérvanse restos de importantes obras realizadas durante o Imperio romano.

Tresminas

Localización
41°28′52″N 7°31′05″O
Estado	Portugal
Distritos	Distrito de Vila Real
Concello	Vila Pouca de Aguiar
Poboación
Poboación	528 (2001) (9,45 hab./km²)
Xeografía
Superficie	55,85 km²

Piñeiral en Tresminas.

Xeografía

Está situada na Serra da Padrela, 15  km ao leste da capital do concello. A freguesía ocupa unha superficie de 55,85  km² e tiña unha poboación de 415 habitantes en 2011, cunha densidade de poboación de 7,4 hab/km². Inclúe no seu territorio os lugares de Covas, Filhagosa, Granja, Revel, Ribeirinha, Cevivas, Tresminas, Vales e Vilarelho.

Flora

A flora da rexión, rica en uces (Erica spp.), confire ao mel producido na zona un sabor característico que o torna moi apreciado. Esta influencia no seu mel tradúcese, tamén, nas súas cualidades terapéuticas específicas, destacando as propiedades antioxidantes, antirreumáticas, diuréticas e de protección contra os cálculos biliares. A pesar de existiren indicios de que o castiñeiro seria unha especie espontánea nesta rexión antes da chegada dos romanos, crese que a difusión do seu cultivo ocorreu co dominio romano.

Lugares de interese

Os pincipais lugares dignos de visitar son a Igrexa romana de Tresminas e as minas romanas da Ribeirinha e Covas.

Poboación

Evolución da poboación 1864-2011
1864	1878	1890	1900	1911	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2011
1014	926	902	828	928	831	938	1053	1256	1419	1222	946<	685	528	415

Distribución da poboación por grupos de idade en 2001 e 2011
Idade	0-14	15-24	25-64	> 65		0-14	15-24	25-64	> 65
2001	68	57	265	138		12,9 %	10,8 %	50,2 %	26,1 %
2011	37	30	195	153		8,9 %	7,2 %	47,0 %	36,9 %

Historia

A explotación romana do ouro en Tresminas iniciouse durante o reinado de Augusto (27 a.C.–14 d.C.), prolongándose até a segunda metade do século II, a época de Septimio Severo. A explotación foi feita principalmente polo sistema de cortaduras a ceo aberto, aínda que se identificaron galerías de explotación subterránea (Lagoinhos), orixinando cráteres de grandes dimensións que, até hoxe, testemuñan na paisaxe o esforzo humano alí emprendido. Segundo Alarcão (1988),

«...tales desmontes só poden ter sido feitos por grandes grupos de operarios, cuxa contratación e vixilancia superaba a capacidade administrativa e financeira de un particular ou de unha pequena sociedade empresarial (...) e parecen ter exixido unha media de 2 000 obreiros traballando diariamente durante 200 anos».

O complexo mineiro comprende os filóns de Trasminas, Gralheria e Campo de Jales, sendo unha das maiores explotacións auríferas do Imperio romano. Existen tres cortaduras de explotación: a Cortadura de Covas, a Cortadura de Ribeirinha e a Cortadura de Lagoinhos, sendo as dúas primeiras de dimensóns considerabelmente superiores, atinxindo profundidades da orde dos 100 m. Transversalmente á orientación do filón, abríronse varias galerías.

Durante os séculos I e II foron explotados e tratados metalurxicamente, a escala industrial, minerais polimetálicos con elevadas taxas de ouro e prata. As actividades mineiras centráronse na extracción dos tres principais filóns auro-arxentíferos das cortaduras citadas, encaixados en formacións rochosas de xistos e granitos.

Este complexo sistema de galerías pode hoxe, na maioría dos casos, ser visitada. Destinábanse ao transporte de materiais e ao escoamento das augas para a drenaxe das cortadas, razón pola cal presentan sempre un declive en relación á abertura, á superficie. Crese que parte do traballo do tratamento dos minerais ocorrese no interior das galerías. O abastecemento de auga era canalizado por medio de acuedutos, a partir do río Tinhela e da ribeira da Fraga. Descubríronse dous encoros romanos nos arredores da poboación de Tinhela de Baixo.

A antigüidade da presenza humana naquela zona refórzase pola existencia de pontes e estradas caracteristicamente romanas, así como pola existencia de castros mineiros (como, por exemplo, o Castro de Cidadelha de Jales, recentemente incluído nunha candidatura galaico-portuguesa a Patrimonio da Humanidade).

O ouro alí obtido era destinado directamente a Roma, fundamentalmente para a cuñaxe de moedas de ouro ou aureus. Dado que estaban baixo administración estatal directa, existían destacamentos de soldados romanos destinados para velar pola seguridade do prezado metal: lexionarios da Legio VII Gemina, e unidades auxiliares como a I Cohors Gallica equitata civium Romanorum. É moi probábel que o distrito de Tresminas estivese ligado ao de Jales formando unha unidade administrativa: un territorium metallorum. Probabelmente este antigo territorium metallorum abarcaría toda a parte sur do actual concello de Vila Pouca de Aguiar: as freguesías de Tresminas, Alfarela e Vreia de Jales, así como algunhas áreas doutras freguesías limítrofes.

Estímase que os romanos extraeron uns 20 000 kg de ouro en Tresminas, cos que seria posíbel cuñar cerca de 2 500 000 áureos, a moeda de ouro romana introducida polo primeiro emperador, Augusto.

O Complexo Mineiro Romano de Tresminas foi declarado polo goberno portugués como ben de interese público.

Desde hai sete anos celébrase en Vila Pouca de Aguiar un festival romano, cuxa próxima edición se celebrará probabelmente a mediados de xullo de 2018.

Galería de imaxes

• 
  Freguesías de Vila Pouca de Aguiar
  No centro dereita, Tresminas
• 
  Poboación en 2001
• 
  Evolución da poboación 1864 — 2011
• 
  Variación porcentual da poboación 1864 — 2011

A construción de tres grandes encoros no río Támega e a protección do complexo mineiro

A compañía española Iberdrola investirá un total de 1,84 millóns de euros no complexo mineiro romano de ouro de Tresminas para contribuír á creación dun parque arqueolóxico. Segundo a compañía, este investimento —que comezou en 2016 e se estenderá até 2023, e no que participan medio cento longo de galegos— impulsará o valor histórico, patrimonial e arqueolóxico da rexión onde está construíndo un complexo hidroeléctrico no río Tâmega. O investimento da empresa española posibilitará a creación dun parque arqueolóxico no complexo mineiro, candidato a Patrimonio Mundial da UNESCO, e apoiará accións nas áreas de seguridade, investigación científica, conservación, xestión e ordenación do territorio e promoción turística. Iberdrola está desenvolvendo un complexo hidroeléctrico que constará de tres grandes presas, as de Gouvães, Tâmega e Daivões, que sumarán unha potencia instalada de 1 158 megavatios e producirán máis de 1 760 xigavatios-hora anuais. Cando estean en funcionamento, ditas centrais terán unha capacidade de almacenamento enerxético para abastecer a unha media de 300 000 hogares. Tal cantidade de enerxía adicional contribuirá a laminar o prezo da electricidade no mercado ibérico que xa comparten España e Portugal, e a reforzar a estabilidade do sistema de xeración.

Véxase tamén

Outros artigos

• As Médulas
• Vila Pouca de Aguiar

Ligazóns externas

• Tresminas (en portugués).
• El oro romano de TresminasArquivado 29 de abril de 2018 en Wayback Machine. (en castelán).
• Complejo Minero Romano de TresminasArquivado 29 de abril de 2018 en Wayback Machine. (en castelán).
• El oro de Tresminas (Paisaje cultural y tecnología minera romana) Goberno de España. Museo Arqueológico Nacional (en castelán).
• Las Médulas y el yacimiento portugués de Tresminas se unen para ampliar la declaración de Patrimonio de la Humanidad Leonnoticias] 24 de xaneiro de 2017 (en castelán).