Residuo cadrático

número do que o seu cadrado é residuo módulo un enteiro

En teoría de números, un número enteiro q chámase residuo cadrático módulo n se é congruente cun cadrado perfecto módulo n; é dicir, se existe un número enteiro x tal que:

En caso contrario, q sería non residuo cadrático módulo n.

Historia, convencións e feitos elementais

editar

Fermat, Euler, Lagrange, Legendre e outros teóricos dos números dos séculos XVII e XVIII xa estableceron teoremas [1] e formaron conxecturas [2] sobre residuos cadráticos, mais o primeiro tratamento sistemático é o § IV das Disquisitiones Arithmeticae de Gauss (1801). O artigo 95 introduce a terminoloxía «residuo cadrático» e «non residuo cadrático», e establece que se o contexto o deixa claro, poderá abandonarse o adxectivo «cadrático».

Pódese obter unha lista dos residuos cadráticos módulo n simplemente calculando o cadrado dos números 0, 1,... , n − 1. Debido a que a2 ≡ (na)2 (mod n), a lista de cadrados módulo n é simétrica en relación a n /2. Isto pódese ver na táboa de abaixo.

Módulo un número primo

editar

Módulo un número primo impar p hai (p + 1)/2 residuos (incluíndo 0) e (p - 1)/2 non residuos, segundo o criterio de Euler.

É habitual traballar sen considerar o 0.

Seguindo esta convención, o inverso multiplicativo dun residuo é un residuo e o inverso dun non residuo é un non residuo.[3]

Sen o 0, módulo un número primo impar hai un número igual de residuos e non residuos.[4]

Se p ≡ 1 (mod 4) o negativo dun residuo módulo p é un residuo e o negativo dun non residuo é un non residuo.

O primeiro suplemento[5] á lei da reciprocidade cadrática é que se p ≡ 1 (mod 4) entón −1 é un residuo cadrático módulo p, e se p ≡ 3 (mod 4) entón −1 é un non residuo módulo p. Isto implica o seguinte:

Se p ≡ 3 (mod 4) o negativo dun residuo módulo p é un non residuo e o negativo dun non residuo é un residuo.

Módulos de potencias de primos

editar

Todos os cadrados dos impares son ≡ 1 (mod 8) e, polo tanto, tamén ≡ 1 (mod 4). Se a é un número impar e m = 2n, n > 2, daquela a é un residuo módulo m se e só se a ≡ 1 (mod 8). [6]

Por exemplo, mod (32=25) os cadrados dos impares son

12 ≡ 152 ≡ 1
32 ≡ 132 ≡ 9
52 ≡ 112 ≡ 25
72 ≡ 92 ≡ 49 ≡ 17

e os cadrados dos pares son

02 ≡ 82 ≡ 162 ≡ 0
22 ≡ 62 ≡ 102 ≡ 14 2 ≡ 4
42 ≡ 122 ≡ 16.

Polo tanto, un número distinto de cero é un residuo mod 2n, n > 2, se e só se é da forma 4k (8 n + 1).

Un número a coprimo a un primo impar p é un residuo módulo calquera potencia de p se e só se é un residuo módulo p.[7]

Cando o módulo é pn, temos que pka

é un residuo módulo pn se kn
é un non residuo módulo pn se k < n é impar
é un residuo módulo pn se k < n é par e a é un residuo
é un non residuo módulo pn se k < n é par e a é un non residuo.[8]

Teña en conta que as regras son diferentes para potencias de dous e potencias de primos impares.

Módulo unha potencia dun primo impar n = pk, os produtos de residuos e non residuos relativamente primos para p obedecen as mesmas regras que o visto para mod p; p é un non residuo e, en xeral, todos os residuos e non residuos obedecen ás mesmas regras, excepto que os produtos serán cero se a potencia de p no produto é ≥ n.

Módulo números compostos que non son unha potencia dun primo

editar

Neste caso temos dous feitos básicos:

Se a é un residuo módulo n, entón a é un residuo módulo   para toda potencia de primo que divida a n.
Se a é un non residuo módulo n, entón a é un non residuo módulo pk para polo menos unha potencia de primo que divida a n.

Modulo un número composto hai tres posibilidades:

O produto de dous residuos é un residuo.
O produto dun residuo e un non residuo pode ser un residuo, un non residuo ou cero.
O produto de dous non residuos pode ser un residuo, un non residuo ou cero.

Exemplos:

A partir da táboa de módulo 6: 1, 2, 3, 4, 5 (residuos en grosa). O produto do residuo 3 e do non residuo 5 é o residuo 3, mentres que o produto do residuo 4 e do non residuo 2 é o non residuo 2.

.

A partir da táboa do módulo 15: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 (residuos en grosa). O produto dos non residuos 2 e 8 é o residuo 1, mentres que o produto dos non residuos 2 e 7 é o non residuo 14.

Por esta razón algúns autores [9] engaden á definición de que un residuo cadrático a non só debe ser un cadrado senón que tamén debe ser coprimo co módulo n.

Notacións

editar

Gauss [10] utilizou as letras R e N para indicar residuos e non residuos, respectivamente;

por exemplo, 2 R 7 e 5 N 7, ou 1 R 8 e 3 N 8.

Aínda que esta notación é compacta e conveniente para algúns propósitos,[11][12] unha notación máis útil é o símbolo de Legendre, tamén chamado carácter cadrático, que se define para todos os números enteiros a e números primos impares positivos p como

 

Hai dúas razóns polas que se tratan especialmente os números ≡ 0 (mod p). Como vimos, facilita a formulación de moitas fórmulas e teoremas. A outra razón (relacionada con esta) é que o carácter cadrático é un homomorfismo entre o grupo multiplicativo de enteiros distintos de cero módulo p e os números complexos baixo multiplicación. Definindo   podemos estender o seu dominio ao semigrupo multiplicativo de todos os números enteiros.[13]

Unha vantaxe desta notación sobre a de Gauss é que o símbolo de Legendre é unha función que se pode usar nas fórmulas.[14] Tamén se pode xeneralizar facilmente a residuos dunha potencia maior.[15]

Co tempo os símbolos de Legendre foron xeneralizándose:

Símbolo de Jacobi: sexa a un número enteiro e n un número natural impar, con factorización   o símbolo de Jacobi sería:

 

sendo   o símbolo de Legendre. Cando n é un número primo impar, os símbolo de Jacobi e de Legendre coinciden.

Símbolo de Kronecker: sexa   un enteiro distinto de 0, con factorización   onde  . Sexa   un enteiro, o símbolo de Kronecker sería:

 

E nos tres casos con cadansúa lei de reciprocidade cadrática.

Distribución dos residuos cadráticos

editar

Existen certas regularidades na distribución dos residuos cadráticos.

A primeira destas regularidades provén do traballo de Peter Gustav Lejeune Dirichlet (na década de 1830) sobre a fórmula analítica para o número de clase das formas cadráticas binarias.[16] Sexa q un número primo, s unha variábel complexa e definimos unha función L de Dirichlet como

 

Dirichlet demostrou que se q ≡ 3 (mod 4), daquela

 

Polo tanto, neste caso, a suma dos residuos cadráticos menos a suma dos non residuos no rango 1, 2, ... , q − 1 é un número negativo.

Por exemplo, módulo 11,

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 (residuos en grosa)
1 + 4 + 9 + 5 + 3 = 22, 2 + 6 + 7 + 8 + 10 = 33, e a diferenza é −11.

Dirichlet tamén demostrou que para o primo q ≡ 3 (mod 4),

 

Isto implica que hai máis residuos cadráticos que non residuos entre os números 1, 2,... , ( q − 1)/2.

Por exemplo, módulo 11 hai catro residuos inferiores a 6 (é dicir, 1, 3, 4 e 5), pero só un non residuo (o 2).

Todas as demostracións coñecidas destes dous teoremas dependen da análise; ninguén publicou nunca unha proba simple ou directa de ningunha das dúas afirmacións.[17]

Lei da reciprocidade cadrática

editar

Se p e q son primos impares, entón:

( (p é un residuo cadrático mod q) se e só se (q é un residuo cadrático mod p ) ) se e só se (polo menos un de p e q é congruente con 1 mod 4).

É dicir:

 

onde   é o símbolo de Legendre.

Así, para os números a e os primos impares p que non dividen a, temos:

a a é un residuo cadrático mod p se e só se a a é un residuo cadrático mod p se e só se
1 (todo p primo) −1 p ≡ 1 (mod 4)
2 p ≡ 1, 7 (mod 8) −2 p ≡ 1, 3 (mod 8)
3 p ≡ 1, 11 (mod 12) −3 p ≡ 1 (mod 3)
4 (todo p primo) −4 p ≡ 1 (mod 4)
5 p ≡ 1, 4 (mod 5) −5 p ≡ 1, 3, 7, 9 (mod 20)
6 p ≡ 1, 5, 19, 23 (mod 24) −6 p ≡ 1, 5, 7, 11 (mod 24)
7 p ≡ 1, 3, 9, 19, 25, 27 (mod 28) −7 p ≡ 1, 2, 4 (mod 7)
8 p ≡ 1, 7 (mod 8) −8 p ≡ 1, 3 (mod 8)
9 (todo p primo) −9 p ≡ 1 (mod 4)
10 p ≡ 1, 3, 9, 13, 27, 31, 37, 39 (mod 40) −10 p ≡ 1, 7, 9, 11, 13, 19, 23, 37 (mod 40)
11 p ≡ 1, 5, 7, 9, 19, 25, 35, 37, 39, 43 (mod 44) −11 p ≡ 1, 3, 4, 5, 9 (mod 11)
12 p ≡ 1, 11 (mod 12) −12 p ≡ 1 (mod 3)

Atopar raíces cadradas módulo n

editar

Aquí aparece unha diferenza importante entre os módulos primos e compostos. Módulo un primo  , un residuo cadrático   ten cero raíces se  , unha se   ou dúas se   e  .

En xeral, se escribimos un módulo composto   na súa factorización en primos  , e hai   raíces módulo  ,   módulo  ,   módulo  ,... , haberá o produto      ... raíces módulo  .

A forma teórica de combinar solucións módulo potencias primas para facer solucións módulo   chámase teorema chinés do resto. [18]

Por exemplo:

Solucionar x2 ≡ 6 (mod 15).
x2 ≡ 6 (mod 3) ten unha solución = 0; e por outra parte x2 ≡ 6 (mod 5) ten dúas = 1 e 4.
e hai dúas solucións módulo 15, que son 6 e 9 (calculadas co teorema chinés do resto).
Solucionar x2 ≡ 4 (mod 15).
x2 ≡ 4 (mod 3) ten dúas solucións = 1 e 2; e por outra parte x2 ≡ 4 (mod 5) ten outras dúas = 2 e 3.
e hai catro solucións módulo 15, é dicir, 2, 7, 8 e 13 (calculadas co teorema chinés do resto).
Solucionar x2 ≡ 7 (mod 15).
x2 ≡ 7 (mod 3) ten dúas solucións, 1 e 2; e despois temos x2 ≡ 7 (mod 5) non ten solucións.
e por tanto non hai solucións módulo 15.

Módulo potencia de primo

editar

Primeiro de todo, se o módulo   é primo, o símbolo de Legendre   pódese calcular rapidamente usando unha variante do algoritmo de Euclides[19] ou o criterio de Euler. Se é −1 non hai solución.

En segundo lugar, asumindo que  , se  , Lagrange descubriu que as solucións están dadas por

 

e Legendre atopou unha solución similar [20] se  :

 

Para un primo de tipo  , porén, non hai unha fórmula coñecida. Tonelli [21] (en 1891) e Cipolla [22] atoparon algoritmos eficientes que funcionan para tódolos módulos primos. Ambos os algoritmos requiren atopar un non residuo módulo  , e non hai un algoritmo determinista eficiente coñecido para facelo. Mais como a metade dos números entre 1 e   son non residuos, escollemos números   ao azar e calculando o símbolo de Legendre   ata que se atope un non residuo rapidamente. Unha pequena variante deste algoritmo é o algoritmo de Tonelli–Shanks .

Se o módulo   é unha potencia de primo  , pódese atopar unha solución módulo   e "elevarse" a unha solución módulo   usando o lema de Hensel ou un algoritmo de Gauss.[7]

Módulo composto

editar

Se o módulo   foi factorizado en potencias primas, a solución foi discutida anteriormente.

Se   non é congruente con 2 módulo 4 e o símbolo de Kronecker   daquela non hai solución. Se   é congruente con 2 módulo 4 e  , daquela tampouco non hai solución. Se   non é congruente con 2 módulo 4 e  , ou   é congruente con 2 módulo 4 e   pode haber ou non.

Se non se coñece a factorización completa de  , e   e   non é congruente con 2 módulo 4, ou   é congruente con 2 módulo 4 e  , sábese que o problema é equivalente á factorización de   (é dicir, unha solución eficiente a calquera dos problemas podería usarse para resolver o outro de forma eficiente).

O artigo congruencia de cadrados analiza como atopar dous números x e y onde x2y2 (mod n) e x ≠ ±y é suficiente para factorizar n de forma eficiente.[23]

Determinar se   é un residuo cadrático ou non residuo módulo n pódese facer de forma eficiente para   primo calculando o símbolo de Legendre. No entanto, para o composto  , isto forma o problema dos residuos cadráticos, asumíndose que é bastante difícil.

En xeral, para determinar se   é un residuo cadrático módulo un n composto, pódese usar o seguinte teorema:[24]

Sexa n > 1 e gcd(a,n) = 1. Entón x2a (mod n) ten solución se e só se:

  • O símbolo de Legendre   para todos os divisores primos impares   de  .
  • a ≡ 1 (mod 4) se   é divisíbel por 4 mais non por 8; ou a ≡ 1 (mod 8) se   é divisíbel por 8.

Aplicacións dos residuos cadráticos

editar

Acústica

editar

Os difusores de son baseáronse nos conceptos de raíces módulo n e residuos cadráticos.[25]

Teoría de grafos

editar

Os grafos de Paley son grafos densos e non dirixidos, un por cada primo p ≡ 1 (mod 4), que forman unha familia infinita de grafos de conferencia, que dan lugar a unha familia infinita de matrices de conferencia simétricas.

Criptografía

editar

O feito de que atopar unha raíz cadrada dun número módulo un composto   moi grande é equivalente á factorización (o cal considérase un problema difícil), utilizouse para construír esquemas criptográficos como o sistema criptográfico Rabin e a transferencia incosciente. O problema dos residuos cadráticos é a base do sistema criptográfico Goldwasser-Micali .

Test de primalidade

editar

O criterio de Euler é unha fórmula para calcular o símbolo de Legendre (a|p) onde   é primo. Se   é composto, a fórmula pode calcular correctamente (a|p) ou non. A proba de primalidade de Solovay-Strassen para determinar se un determinado número   é primo ou composto elixe un   aleatorio e calcula (a|n) usando unha modificación do algoritmo de Euclides, [26] e tamén usando o criterio de Euler. [27] Se os resultados discrepan,   é composto; se coinciden,   pode ser composto ou primo. Para un composto   polo menos a metade dos valores de   no intervalo 2, 3,... , n − 1 devolverá "  é composto"; para un primo   non devolve ningún. Se despois de usar moitos valores diferentes de  ,   non se demostrou composto, denomínase "primo probábel".

O test de primalidade de Miller-Rabin baséase nos mesmos principios. Hai unha versión determinista do mesmo, mais a proba de que funciona depende da hipótese xeneralizada de Riemann; a saída desta proba é "  é definitivamente composto" ou "  é primo ou a GRH é falsa".

Táboa de residuos cadráticos

editar

A seguinte táboa (secuencia A096008 na OEIS) enumera os residuos cadráticos mod 1 a 75 (un número rubio significa que non é coprimo con  ). (Para os residuos cadráticos coprimos con  , ver (secuencia A096103 na OEIS) e para os residuos cadráticos distintos de cero ver (secuencia A046071 na OEIS).)

n residuos cadráticos mod n n residuos cadráticos mod n n residuos cadráticos mod n
1 0 26 0, 1, 3, 4, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 22, 23, 25 51 0, 1, 4, 9, 13, 15, 16, 18, 19, 21, 25, 30, 33, 34, 36, 42, 43, 49
2 0, 1 27 0, 1, 4, 7, 9, 10, 13, 16, 19, 22, 25 52 0, 1, 4, 9, 12, 13, 16, 17, 25, 29, 36, 40, 48, 49
3 0, 1 28 0, 1, 4, 8, 9, 16, 21, 25 53 0, 1, 4, 6, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 24, 25, 28, 29, 36, 37, 38, 40, 42, 43, 44, 46, 47, 49, 52
4 0, 1 29 0, 1, 4, 5, 6, 7, 9, 13, 16, 20, 22, 23, 24, 25, 28 54 0, 1, 4, 7, 9, 10, 13, 16, 19, 22, 25, 27, 28, 31, 34, 36, 37, 40, 43, 46, 49, 52
5 0, 1, 4 30 0, 1, 4, 6, 9, 10, 15, 16, 19, 21, 24, 25 55 0, 1, 4, 5, 9, 11, 14, 15, 16, 20, 25, 26, 31, 34, 36, 44, 45, 49
6 0, 1, 3, 4 31 0, 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 14, 16, 18, 19, 20, 25, 28 56 0, 1, 4, 8, 9, 16, 25, 28, 32, 36, 44, 49
7 0, 1, 2, 4 32 0, 1, 4, 9, 16, 17, 25 57 0, 1, 4, 6, 7, 9, 16, 19, 24, 25, 28, 30, 36, 39, 42, 43, 45, 49, 54, 55
8 0, 1, 4 33 0, 1, 3, 4, 9, 12, 15, 16, 22, 25, 27, 31 58 0, 1, 4, 5, 6, 7, 9, 13, 16, 20, 22, 23, 24, 25, 28, 29, 30, 33, 34, 35, 36, 38, 42, 45, 49, 51, 52, 53, 54, 57
9 0, 1, 4, 7 34 0, 1, 2, 4, 8, 9, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 25, 26, 30, 32, 33 59 0, 1, 3, 4, 5, 7, 9, 12, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 25, 26, 27, 28, 29, 35, 36, 41, 45, 46, 48, 49, 51, 53, 57
10 0, 1, 4, 5, 6, 9 35 0, 1, 4, 9, 11, 14, 15, 16, 21, 25, 29, 30 60 0, 1, 4, 9, 16, 21, 24, 25, 36, 40, 45, 49
11 0, 1, 3, 4, 5, 9 36 0, 1, 4, 9, 13, 16, 25, 28 61 0, 1, 3, 4, 5, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20, 22, 25, 27, 34, 36, 39, 41, 42, 45, 46, 47, 48, 49, 52, 56, 57, 58, 60
12 0, 1, 4, 9 37 0, 1, 3, 4, 7, 9, 10, 11, 12, 16, 21, 25, 26, 27, 28, 30, 33, 34, 36 62 0, 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 14, 16, 18, 19, 20, 25, 28, 31, 32, 33, 35, 36, 38, 39, 40, 41, 45, 47, 49, 50, 51, 56, 59
13 0, 1, 3, 4, 9, 10, 12 38 0, 1, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 16, 17, 19, 20, 23, 24, 25, 26, 28, 30, 35, 36 63 0, 1, 4, 7, 9, 16, 18, 22, 25, 28, 36, 37, 43, 46, 49, 58
14 0, 1, 2, 4, 7, 8, 9, 11 39 0, 1, 3, 4, 9, 10, 12, 13, 16, 22, 25, 27, 30, 36 64 0, 1, 4, 9, 16, 17, 25, 33, 36, 41, 49, 57
15 0, 1, 4, 6, 9, 10 40 0, 1, 4, 9, 16, 20, 24, 25, 36 65 0, 1, 4, 9, 10, 14, 16, 25, 26, 29, 30, 35, 36, 39, 40, 49, 51, 55, 56, 61, 64
16 0, 1, 4, 9 41 0, 1, 2, 4, 5, 8, 9, 10, 16, 18, 20, 21, 23, 25, 31, 32, 33, 36, 37, 39, 40 66 0, 1, 3, 4, 9, 12, 15, 16, 22, 25, 27, 31, 33, 34, 36, 37, 42, 45, 48, 49, 55, 58, 60, 64
17 0, 1, 2, 4, 8, 9, 13, 15, 16 42 0, 1, 4, 7, 9, 15, 16, 18, 21, 22, 25, 28, 30, 36, 37, 39 67 0, 1, 4, 6, 9, 10, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 29, 33, 35, 36, 37, 39, 40, 47, 49, 54, 55, 56, 59, 60, 62, 64, 65
18 0, 1, 4, 7, 9, 10, 13, 16 43 0, 1, 4, 6, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 21, 23, 24, 25, 31, 35, 36, 38, 40, 41 68 0, 1, 4, 8, 9, 13, 16, 17, 21, 25, 32, 33, 36, 49, 52, 53, 60, 64
19 0, 1, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 16, 17 44 0, 1, 4, 5, 9, 12, 16, 20, 25, 33, 36, 37 69 0, 1, 3, 4, 6, 9, 12, 13, 16, 18, 24, 25, 27, 31, 36, 39, 46, 48, 49, 52, 54, 55, 58, 64
20 0, 1, 4, 5, 9, 16 45 0, 1, 4, 9, 10, 16, 19, 25, 31, 34, 36, 40 70 0, 1, 4, 9, 11, 14, 15, 16, 21, 25, 29, 30, 35, 36, 39, 44, 46, 49, 50, 51, 56, 60, 64, 65
21 0, 1, 4, 7, 9, 15, 16, 18 46 0, 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 13, 16, 18, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 31, 32, 35, 36, 39, 41 71 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 15, 16, 18, 19, 20, 24, 25, 27, 29, 30, 32, 36, 37, 38, 40, 43, 45, 48, 49, 50, 54, 57, 58, 60, 64
22 0, 1, 3, 4, 5, 9, 11, 12, 14, 15, 16, 20 47 0, 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 12, 14, 16, 17, 18, 21, 24, 25, 27, 28, 32, 34, 36, 37, 42 72 0, 1, 4, 9, 16, 25, 28, 36, 40, 49, 52, 64
23 0, 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 13, 16, 18 48 0, 1, 4, 9, 16, 25, 33, 36 73 0, 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 16, 18, 19, 23, 24, 25, 27, 32, 35, 36, 37, 38, 41, 46, 48, 49, 50, 54, 55, 57, 61, 64, 65, 67, 69, 70, 71, 72
24 0, 1, 4, 9, 12, 16 49 0, 1, 2, 4, 8, 9, 11, 15, 16, 18, 22, 23, 25, 29, 30, 32, 36, 37, 39, 43, 44, 46 74 0, 1, 3, 4, 7, 9, 10, 11, 12, 16, 21, 25, 26, 27, 28, 30, 33, 34, 36, 37, 38, 40, 41, 44, 46, 47, 48, 49, 53, 58, 62, 63, 64, 65, 67, 70, 71, 73
25 0, 1, 4, 6, 9, 11, 14, 16, 19, 21, 24 50 0, 1, 4, 6, 9, 11, 14, 16, 19, 21, 24, 25, 26, 29, 31, 34, 36, 39, 41, 44, 46, 49 75 0, 1, 4, 6, 9, 16, 19, 21, 24, 25, 31, 34, 36, 39, 46, 49, 51, 54, 61, 64, 66, 69
Residuos cadráticos (véxase tamén (secuencia A048152 na OEIS), (secuencia A343720 na OEIS))
x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
x2 1 4 9 16 25 36 49 64 81 100 121 144 169 196 225 256 289 324 361 400 441 484 529 576 625
mod 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
mod 2 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1
mod 3 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1
mod 4 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1
mod 5 1 4 4 1 0 1 4 4 1 0 1 4 4 1 0 1 4 4 1 0 1 4 4 1 0
mod 6 1 4 3 4 1 0 1 4 3 4 1 0 1 4 3 4 1 0 1 4 3 4 1 0 1
mod 7 1 4 2 2 4 1 0 1 4 2 2 4 1 0 1 4 2 2 4 1 0 1 4 2 2
mod 8 1 4 1 0 1 4 1 0 1 4 1 0 1 4 1 0 1 4 1 0 1 4 1 0 1
mod 9 1 4 0 7 7 0 4 1 0 1 4 0 7 7 0 4 1 0 1 4 0 7 7 0 4
mod 10 1 4 9 6 5 6 9 4 1 0 1 4 9 6 5 6 9 4 1 0 1 4 9 6 5
mod 11 1 4 9 5 3 3 5 9 4 1 0 1 4 9 5 3 3 5 9 4 1 0 1 4 9
mod 12 1 4 9 4 1 0 1 4 9 4 1 0 1 4 9 4 1 0 1 4 9 4 1 0 1
mod 13 1 4 9 3 12 10 10 12 3 9 4 1 0 1 4 9 3 12 10 10 12 3 9 4 1
mod 14 1 4 9 2 11 8 7 8 11 2 9 4 1 0 1 4 9 2 11 8 7 8 11 2 9
mod 15 1 4 9 1 10 6 4 4 6 10 1 9 4 1 0 1 4 9 1 10 6 4 4 6 10
mod 16 1 4 9 0 9 4 1 0 1 4 9 0 9 4 1 0 1 4 9 0 9 4 1 0 1
mod 17 1 4 9 16 8 2 15 13 13 15 2 8 16 9 4 1 0 1 4 9 16 8 2 15 13
mod 18 1 4 9 16 7 0 13 10 9 10 13 0 7 16 9 4 1 0 1 4 9 16 7 0 13
mod 19 1 4 9 16 6 17 11 7 5 5 7 11 17 6 16 9 4 1 0 1 4 9 16 6 17
mod 20 1 4 9 16 5 16 9 4 1 0 1 4 9 16 5 16 9 4 1 0 1 4 9 16 5
mod 21 1 4 9 16 4 15 7 1 18 16 16 18 1 7 15 4 16 9 4 1 0 1 4 9 16
mod 22 1 4 9 16 3 14 5 20 15 12 11 12 15 20 5 14 3 16 9 4 1 0 1 4 9
mod 23 1 4 9 16 2 13 3 18 12 8 6 6 8 12 18 3 13 2 16 9 4 1 0 1 4
mod 24 1 4 9 16 1 12 1 16 9 4 1 0 1 4 9 16 1 12 1 16 9 4 1 0 1
mod 25 1 4 9 16 0 11 24 14 6 0 21 19 19 21 0 6 14 24 11 0 16 9 4 1 0
  1. Lemmemeyer, Ch. 1
  2. Lemmermeyer, pp 6–8, p. 16 ff
  3. Gauss, DA, art. 98
  4. Gauss, DA, art. 96
  5. Gauss, DA, art 111
  6. Gauss, DA, art. 103
  7. 7,0 7,1 Gauss, DA, art. 101
  8. Gauss, DA, art. 102
  9. e.g., Ireland & Rosen 1990, p. 50
  10. Gauss, DA, art. 131
  11. e.g. úsano Hardy e Wright
  12. Gauss, DA, art 230 ff.
  13. Esta extensión do dominio é necesaria para definir as funcións L.
  14. Véxase pt:Símbolo de Legendre#Propriedades do símbolo Legendre para exemplos
  15. Lemmermeyer, pp 111-fin
  16. Davenport 2000, p. 8–9, 43–51. Estes son resultados clásicos.
  17. Davenport 2000, p. 9
  18. Bach & Shallit 1996, p. 104 ff; require O(log2m) pasos onde   é o número de primos que dividen   .
  19. Bach & Shallit 1996, p. 113; computar   require O(log a log n) pasos
  20. Lemmermeyer, p. 29
  21. Bach & Shallit 1996, p. 156 ff; the algorithm requires O(log4n) steps.
  22. Bach & Shallit 1996, p. 156 ff; o algoritmo require O(log3 n) pasos e non é determinístico.
  23. Crandall & Pomerance, ex. 6.5 & 6.6, p.273
  24. Burton, David (2007). Elementary Number Theory. New York: McGraw HIll. p. 195. 
  25. Walker, R. "The design and application of modular acoustic diffusing elements" (PDF). BBC Research Department. Consultado o 25 October 2016. 
  26. Bach & Shallit 1996, p. 113
  27. Bach & Shallit 1996, p. 109–110; O criterio de Euler require O(log3 n) pasos

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns externas

editar