Nâzım Hikmet
Nazım Hikmet Ran, nado en Salónica (Imperio Otomán) o 20 de novembro de 1901 e finado en Moscova o 3 de xuño de 1963, foi un poeta e dramaturgo turco, considerado en Occidente o poeta máis importante en lingua turca do século XX.
  | |
| Nome orixinal | (tr) Nâzım Hikmet Ran |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | 15 de xaneiro de 1902 Tesalónica (Imperio Otomán) |
| Morte | 3 de xuño de 1963 (61 anos) Moscova, Rusia |
| Causa da morte | infarto agudo de miocardio |
| Lugar de sepultura | cemiterio Novodevichii |
| Relixión | Ateo |
| Educación | Turkish Naval High School (en)  (1915–1920)Liceu de Galatasaray (pt) Universidade Estatal de Moscova Universidade Comunista dos Trabalhadores do Oriente (pt) Turkish Naval Academy (en) |
| Actividade | |
| Ocupación | dramaturgo, prosista, guionista de cinema, guionista, poeta, escritor, director de cinema |
| Pseudónimo literario | Orhan Selim |
| Obra | |
| Arquivos en |
|
| Familia | |
| Cónxuxe | Münevver Andaç |
| Nai | Celile Hanım |
| Parentes | Oktay Rıfat Horozcu, curmán |
Sinatura  | |
| Descrito pola fonte | Moskovskaia entsiklopedia: Litsa Moskvi |
| Sitio web | nazimhikmet.org.tr |
     | |
Traxectoria
editarNaceu na cidade de Salónica (actualmente Tesalónica, en Grecia) que na época do seu nacemento formaba parte do Imperio Otomán. Aínda que en realidade naceu dous meses antes, foi rexistrado o 15 de xaneiro de 1902, e esta foi considerada a data oficial. O seu pai, Nazım Hikmet Bey, era un alto funcionario imperial, e a súa nai, Ayşe Dshalila, unha destacada pintora. Estudou no instituto francés Galatasaray de Istambul, e despois na escola naval de Turquía, aínda que non chegou a embarcarse por problemas de saúde. Durante a guerra de independencia, uniuse a Atatürk en Anatolia e exerceu de mestre en Bolu. En 1921, impresionado pola revolución rusa, viaxou á Unión Soviética. Estudou socioloxía e ciencias económicas na Universidade de Moscova e ingresou no Partido Comunista Turco.
En decembro de 1924 regresou a Istambul e incorporouse á redacción do diario Aydınlık (Claridade), órgano do Partido Comunista, que foi clausurado polas autoridades en febreiro de 1925, coincidindo coas medidas excepcionais que o Goberno adoptou tomando como pretexto un alzamento kurdo. Os colaboradores de Aydınlık foron detidos e procesados. Nazım Hikmet logrou evitar ser arrestado fuxindo a Esmirna e pasando á clandestinidade. Xulgado en rebeldía, foi condenado a 15 anos de cadea, polo que, en setembro de 1925, volveu fuxir á Unión Soviética. Alí participou na creación dun teatro-estudio (METLA), que desapareceu en marzo de 1927.
Regresou a Turquía en 1928, sen pasaporte, e, logo de pasar seis meses en prisión, dedicouse a escribir para o diario Akşam poemas, novelas, relatos, artigos, ensaios e teatro. En 1929 publicou os seus libros de poemas 835 liñas, A Gioconda e Si-Ya-U. Nesta época formou parte tamén do comité de redacción da revista vangardista Resimli Ay (Mensual Ilustrado), que causou conmoción en medios intelectuais. Nesta época coñeceu á súa futura primeira esposa, Pirayé.
En 1930 publicou dous novos poemarios, Varan 3 (E van 3) e 1+1=2, o segundo en colaboración con Nail V. (Nail Çakirhan); en 1931, A cidade que perdeu a voz, ilustrada por Abidin Dino; e, en 1932, a antoloxía de poemas Telegrama nocturno, e ¿Por que se suicidou Benerci?. Tamén escribiu obras teatrais: Kafatası (O cranio) e A casa dun morto, estreadas ambas en Istambul en 1932.
En 1933 foi detido e encarcerado, acusado de asociación ilegal e de pretender implantar o réxime soviético, aínda que en 1935 beneficiouse dunha amnistía xeral. O saír da cadea casou con Pirayé. Nos anos trinta publica dúas das súas obras máis importantes: os poemas narrativos A epopea do xeque Bedreddin (Şeyh Bedrettin Destanı, 1936), na que glosa a figura dun líder relixioso revolucionario do século XIV; e Cartas a Taranta Babd (Taranta Babu'ya Mektuplar, 1935), sobre a invasión de Etiopía polas tropas de Mussolini.
En 1938 foi condenado a 28 anos e 4 meses de prisión por sedición. Pasou doce anos na cadea. Na prisión de Bursa coñeceu aos mozos Orhan Kemal, futuro grande escritor, e Ibrahim Balaban, que alcanzaría o éxito coa súa obra pictórica. Durante a súa permanencia en prisión casou con Münevver Andaç (foi o seu segundo matrimonio). Na cadea escribiu os seus Poemas das 22-23 horas, e a súa obra máis ambiciosa, Paisaxes humanos do meu país, na que se propuña retratar ao seu pobo en diferentes momentos históricos.
Grazas a unha importante campaña internacional para pedir a súa liberación, foi amnistiado en 1951. Ese mesmo ano abandona Turquía para sempre. Despoxado da nacionalidade turca, a súa vida rematou no exilio como cidadán polaco. Morreu dun ataque ao corazón en Moscova en 1963.
Poesía
editarHıkmet abandonou as formas métricas tradicionais da poesía turca en busca de novas formas de expresión. Esta busca formal alcanzou o seu momento culminante durante os seus primeiros anos na Unión Soviética, entre 1922 e 1925. Nesta época comezou a utilizar o verso libre. A súa obra está moi influenciada pola poesía de Maiakovski e dos futuristas rusos.
A obra de Hıkmet caracterízase polo compromiso político. Un dos seus poemas, traducido ao inglés como "I Come and Stand at Every Door", musicalizado por varios cantautores norteamericanos (entre eles Pete Seeger e os Byrds, en cuxo disco Fifth Dimension figura a canción), da a palabra a un neno de sete anos falecido en Hiroshima, e é unha das máis duras alegacións contra a guerra nunca escritas.
Véxase tamén
editarLigazóns externas
editar- Nâzım Hikmet; boa colección de poemas, reflexións, fotografías etc. En turco e inglés.
- Nâzım Hikmet en español; recompilación de textos e entrevistas do poeta e sobre o poeta.