Fernando Aramburu
Fernando Aramburu Irigoyen, nado en Donostia o 4 de xaneiro de 1959, é un escritor de ficción, tradutor e profesor español. A súa novela Patria (2016), que retomou a temática do terrorismo etarra abordada en Los peces de la amargura, supúxolle un éxito de crítica e público e os premios da Crítica, Nacional de Literatura e Francisco Umbral ao Libro do Ano.[1][2]
Traxectoria
editarEn 1983, licenciouse en Filoloxía Hispánica na Universidade de Zaragoza. Antes participara en San Sebastián, a súa cidade natal, na fundación do Grupo CLOC de Arte e Desarte, que entre 1978 e 1981 editou unha revista e interveu na vida cultural do País Vasco, Navarra e Madrid con propostas de índole surrealista e accións de todo tipo caracterizadas por unha mestura particular de poesía, contracultura e sentido do humor.
Desde 1985, reside na República Federal de Alemaña, onde impartiu clases de lingua española a descendentes de emigrantes. En 1996, publicou a novela Fuegos con limón, baseada nas súas experiencias xuvenís co Grupo CLOC.[3] En 2006, enfocou os estragos causados pola banda terrorista ETA no seu libro de relatos Los peces de la amargura.
Ao longo dos anos, tamén cultivou o xénero do aforismo en distintos medios de comunicación, sen que até a data reúna estas pezas nun volume.[4]
En 2009, abandonou a docencia para dedicarse exclusivamente á creación literaria. Os seus libros foron traducidos a máis de trinta idiomas e colabora con frecuencia na prensa española. No ano 2020, publicou unha selección dos seus artigos de prensa co título de Utilidad de las desgracias y otros textos. Tamén escribiu unha columna semanal de contraportada para o diario El País.
Adaptacións das súas obras literarias
editarFélix Viscarret adaptou ao cine a novela El trompetista del Utopía co título de Bajo las estrellas (2007). Esta película ganñou dous premios Goya.
A compañía El Espejo Negro, dirixida por Ángel Calvente, adaptou ao teatro de monicreques Vida de un piojo llamado Matías (2009). A adaptación gañou o Premio Max ao Mellor Espectáculo Infantil.
A canle HBO converteu a novela Patria en serie televisiva en 2020.[5]
Jaime Chávarri adaptou ao cine a novela Ávidas pretensiones co título La manzana de oro (2022). A película foi estreada un ano despois.
Obra
editarNovela
editar- Fuegos con limón (1996). Andanzas 279, Tusquets Editores, Barcelona.
- Los ojos vacíos: Trilogía de Antíbula 1 (2000). Andanzas 421, Tusquets, Barcelona.
- El trompetista del Utopía (2003). Andanzas 501, Tusquets, Barcelona.
- Vida de un piojo llamado Matías (2004). Novela infantil, Andanzas 558, Tusquets, Barcelona.
- Bami sin sombra: Trilogía de Antíbula 2 (2005). Andanzas 574, Tusquets, Barcelona.
- Viaje con Clara por Alemania (2010). Andanzas 714, Tusquets, Barcelona.
- Años lentos (2012). Andanzas 775, Tusquets, Barcelona.
- La gran Marivián: Trilogía de Antíbula 3 (2013). Andanzas 805, Tusquets, Barcelona.
- Ávidas pretensiones (2014). Biblioteca Breve, Seix Barral, Barcelona
- Patria (2016). Andanzas 888, Tusquets, Barcelona.
- Los vencejos (2021). Andanzas 995, Tusquets, Barcelona.
- Hijos de la fábula (2023). Andanzas 1031, Tusquets, Barcelona.
Relatos
editar- No ser no duele (1997). Andanzas 316, Tusquets, Barcelona.
- El ladrón de ladrillos (1998). Conto infantil, El Barco de Vapor Serie blanca 71, SM, Madrid
- El artista y su cadáver (2002). Miscelánea e microrrelatos, Marginales 202, Tusquets, Barcelona
- Mariluz y los niños voladores (2003). Conto infantil. El Barco de Vapor Serie blanca 103, SM, Madrid.
- Los peces de la amargura (2006). Relatos centrados nas vítimas do terrorismo de ETA. Andanzas 612, Tusquets, Barcelona
- El vigilante del fiordo (2011). Andanzas 759, Tusquets, Barcelona
- Mariluz y sus extrañas aventuras (2013). Tres contos infantís, Demipage, Madrid.
Poesía
editar- El librillo (1981). Poemas para nenos, San Sebastián, edición de autor.
- Ave sombra. 1977-1980 (1991).Harria liburuak, San Sebastián, Haranburu Editor.
- Bruma y conciencia. 1977-1990 (1993). Obra completa ata a data. Poesía vasca, hoy 11, Leioa, Universidade del País Vasco.
- El librillo (1995). Poesía infantil. Ajonjolí 4, Hiperión, Madrid.
- Yo quisiera llover. 1977-2011 (2010). Antoloxía. Demipage, Madrid.
- Autorretrato sin mí (2018). Marginales 300, Tusquets, Barcelona, prosas poéticas.
Traducións
editar- Arno Schmidt: El brezal de Brand (2006). Maestros del siglo XX 2, Laetoli, Pamplona.
- Max Frisch: Montauk (2006). Maestros del siglo XX 3, Laetoli, Pamplona.
- Wolfgang Borchert: Obras completas (2007). Maestros del siglo XX 5, Laetoli, Pamplona.
- Ernst Haffner: Hermanos de sangre (2015). Biblioteca Breve, Seix Barral, Barcelona.
- Sacha Batthyany: La matanza de Rechnitz. Historia de mi familia (2017). Biblioteca Breve, Seix Barral, Barcelona.
Premios
editar- 1997 - Premio Ramón Gómez de la Serna por Fuegos con limón
- 2001 - Premio Euskadi de literatura en castelán pola novela Los ojos vacíos[6]
- 2007 - Premio Mario Vargas Llosa NH polo libro de relatos Los peces de la amargura
- 2007 - Premio Dulce Chacón por Los peces de la amargura
- 2008 - Premio Real Academia Española por Los peces de la amargura
- 2011 - Premio Tusquets de Novela por Años lentos
- 2012 - Premio dos libreiros de Madrid por Años lentos
- 2014 - Premio Biblioteca Breve pola novela Ávidas pretensiones.[7]
- 2016 - Premio Ramón Rubial pola novela Patria
- 2016 - Premio Francisco Umbral al Libro del Año por Patria
- 2017 - Premio da Crítica por Patria
- 2017 - Premio do Club Internacional da Prensa por Patria
- 2017 - Premio Dulce Chacón por Patria
- 2017 - Premio Euskadi de Literatura en castelán por Patria.[8]
- 2017 - Premio Nacional de Narrativa por Patria.[9]
- 2018 - Premio don Quijote de Periodismo polo arigo «Estamos hechos de palabras» no diario El Mundo.[10]
- 2018 - Premio San Clemente Rosalía-Abanca por Patria
- 2018 - Premio de Novela Benjamín de Tudela por Patria
- 2018 - Premio literario Giuseppe Tomasi di Lampedusa por Patria
- 2018 - Premio Strega Europeo por Patria
- 2018 - Premio per la Cultura Mediterránea por Patria
- 2019 - C de Oro do Club da Comunicación
- 2019 - Premio Internacional COVITE por Patria
- 2019 - Athens Prize for Literature por Patria
- 2020 - Premio Boccaccio per la sezione narrativa internazionale
- 2021 - Premio Crédit Agricole FriulAdria en colaboración co a Fondazione Pordenonelegge (Pordenone, Italia)
- 2021 - Premio Ictus de la Sociedad Española de Neurología (SEN)
- 2023 - Orbetello Book Prize . Tributo alla carriera dell´autore.
Notas
editar- ↑ Moyano, Alberto (28 de agosto de 2019). "Patria sale ahora en busca del público más joven y no lector". El Diario Vasco. Consultado o 9 de junio de 2020.
Convertido en un fenómeno insólito en las letras españolas de los últimos años, con más de un millón de lectores, traducida a 31 idiomas, con distribución en América y con versiones en cómic y en televisión.
- ↑ "Fernando Aramburu: "No he escrito 'Patria' para servir a ningún partido"". ELMUNDO (en castelán). 2017-04-30. Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "CULTURAL MADRID 20-12-1996 página 9 - Archivo ABC". abc. 2019-09-18. Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "El Cultural - Revista de cultura y artes referente en España - Elcultural.com en El Español". El Español (en castelán). Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "Por qué 'Patria' ha escrito historia de la televisión". Esquire (en castelán). 2020-11-10. Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "Premios Euskadi de Literatura 2001 - Cultura - Euskadi.eus" (en castelán). Consultado o 23 de febrero de 2018.
- ↑ "Fernando Aramburu gana el Biblioteca Breve con Ávidas pretensiones". La Vanguardia. 10 de febrero de 2014. Arquivado dende o orixinal o 11 de febreiro de 2014. Consultado o 11 de febrero de 2014.
- ↑ "Fernando Aramburu gana el premio Euskadi de Literatura en castellano con «Patria»". Diario ABC (en castelán). 2017-09-29. Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "Fernando Aramburu, premio Nacional de Narrativa 2017". Diario ABC (en castelán). 2017-10-17. Consultado o 2023-10-26.
- ↑ "Fernando Aramburu: "Las palabras tienen una enorme importancia para los seres humanos"". ELMUNDO (en castelán). 2018-04-24. Consultado o 2023-10-26.