Carya

Carya (as nogueiras de pecán) é un xénero de plantas arbóreas, máis raramente arbustivas, da familia Juglandaceae. Inclúe unha trintena de táxones aceptados -entre específicos, infraespecíficos e híbridos- dos case 150 descritos.

Follaxe de Carya cordiformis.

Amento masculino (candea) de Carya illinoinensis.

Noces chegadas de Carya ovata, a punto de caeren, Andrews, Carolina do Sur (Estados Unidos).

Etimoloxía

Carya: derivado do grego κάρυον, "noz".

Descripión

Árbores, máis raramente arbustos, de 3 até 50 de altura, monoicos como todos os representantes da familia, con casca de cor cinsenta ou apardada, lisa con fendas en individuos novos, tornándose engurrada e ocasionalmente profundamente sucada ou exfoliada en escamas laminares ou ben en fitas longas ou largas. As follas son imparipinnadas, con pecíolo de glabro a pubescente ou escamoso e 3-21 folíolos peciolulados de marxe asserado -os distais máis grandes- que miden de 2-26 por 1-14 cm. Os amentos masculinos (candeas), pénsiles, son de 3 fascículos de flores con 3-15 estames pubesentes ou non. As flores femininas organízanse en espigas terminais. Os froitos son drupáceos ("drupa involucrada" ou "trima") de invólucro dehiscentes en 4 valvas de suturas lisas ou aladas, con noz comprimida ou non, angulosa ou lisa, suave ou verrugosa, de casca fina ou grosa e de cor parda, ocasionalmente pintada de negro ou marrón. A semente pode ser doce ou amarga.

Distribución

Unha ducia de especies son nativas de América do Norte (11 nos Estados Unidos, 1 en México), e unhas 5–6 da China e Indochina. Un certo número de especies foron introducidas en diversas rexións do mundo con fins ornamentais, alimenticios ou industriais.

Especies e clasificación

Principais especies:

Asia

• Carya sección Sinocarya – Nogueiras de pacán asiáticas

Por exemplo:

• Carya cathayensis Sarg.
• Carya dabieshanensis M.C. Liu (pode ser sinónimo de C. cathayensis)
• Carya hunanensis W.C.Cheng & R.H.Chang
• Carya kweichowensis Kuang & A.M.Lu
• Carya poilanei Leroy
• Carya tonkinensis Lecomte

Norteamérica

• Carya sección Carya – Nogueiras de pacán típicas

Por exemplo:

• Carya floridana Sarg.
• Carya glabra (Mill.) Sweet
• Carya myristiciformis (F.Michx.) Nutt.
• Carya ovalis (Wangenh.) Sarg. (tratada coma un sinónimo de C. glabra por Flora N. Amer.)
• Carya ovata (Mill.) K.Koch
  • Carya ovata var. ovata
  • Carya ovata var. australis (sin. C. carolinae-septentrionalis)
• Carya laciniosa (Mill.) K.Koch
• Carya pallida (Ashe) Engl. & Graebn.
• Carya texana Buckley
• Carya tomentosa (Poir.) Nutt. (sin. C. alba)

• Carya sección Apocarya – Nogueiras de pacán

Por exemplo:

• Carya aquatica (F.Michx.) Nutt.
• Carya cordiformis (Asch.) Graebn.
• Carya illinoensis K.Koch ; "pacana"
• Carya palmeri W.E. Manning – Mexican Hickory

Usos

O xénero ten certa importancia económica: por exemplo, Carya illinoinensis, a nogueira de pecán común, e a súa noz, é o produtor máis importante de «noces» de América do Norte, e a madeira das verdadeiras «Nogueiras americanas» é sen igual para a fabricación de mangos de ferramentas por ser moi rexa e resistente a golpes. Tamén estas nogueiras son unha boa fonte alimenticia para a fauna salvaxe sendo moi apreciadas na gastronomía humana.

Por outra banda, Carya cordiformis , C . glabra , e C . ovata cultívanse extensivamente en Europa central como madeira de construción.