Avefría sociable

A avefría sociable[2] (Vanellus gregarius) é unha ave limícola da familia dos carádridos. É unha ave plenamente migratoria, que se reproduce en Kazakhstán e pasa o inverno no Oriente Próximo, subcontinente indio e Sudán.[3]

Avefría sociable

Un exemplar nas marismas de Kutch, India


Estado de conservación
Crítico
Crítico[1]
Clasificación científica
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Aves
Orde: Charadriiformes
Familia: Charadriidae
Xénero: Vanellus
Especie: Vanellus gregarius
(Pallas, 1771)
Volga, Imperio Ruso
Área de distribución de V. gregarius (Compilada por: Fahad)
Área de distribución de V. gregarius (Compilada por: Fahad)

Área de distribución de V. gregarius (Compilada por: Fahad)
Sinonimia

Chaetusia gregaria (emend inxustificada)
Charadrius gregarius Pallas, 1771
Cheltusia gregaria (emenda inxustificada)
Chettusia gregaria (Pallas, 1771)
Chetusia gregaria (emenda inxustificada)
Choetusia gregaria (emenda inxustificada)

Taxonomía

editar

Xunto con outras avefrías, está situada no xénero Vanellus. O nome do xénero vén da palabra do latín medieval para avefría e deriva de vannus un abano para separar a palla do gran dos cereais. O nome específico gregarius en latín significa sociable e procede do grego grex, gregis, 'bandada', referíndose ao seu costume de xuntarse con outras aves da súa especie ou de especies similares.[4]

A avefría sociable é unha das moitas aves descritas por Pallas durante a súa viaxe polas terras rusas.

É unha especie monotípica, sen subespecies recoñecidas.[5]

Descrición

editar
 
Macho xunto a un exemplar de Vanellus vanellus (avefría choromica) en París

Esta avefría de medio tamaño ten patas longas e un bico curto negro. Os individuos non reprodutores en inverno teñen ás marróns claras con bandas na cabeza. Ten unha coroa e unha banda ocular negras, esta última está beireada por riba e por debaixo con branco. As partes inferiores da ave son brancas. As súas longas patas negras, cola branca cunha banda negra terminal e distintivas ás marróns, brancas e grises fan que sexa practicamente inconfundible en voo.

A plumaxe reprodutora de verán é moito máis rechamante. As plumas marróns fanse agrisadas e lixeiramente brillantes coa excepción das meixelas, que son ocres. As bandas que atravesan os ollos e a coroa teñen unha cor máis forte, e a parte inferior do peito toma unha plumaxe negra que se esvae ata unha forte cor castaña conforme nos achegamos á cloaca.[6]

 
Espécime disecado dun macho de avefría sociable capturado no Imperio Ruso en 1913

Os inmaturos teñen plumas dorsais que lles dan un aspecto “escamoso” e só teñen trazas do debuxo da cabeza.

Esta especie lembra á especie máis abundante Vanellus leucurus (avefría de rabo branco[7] ), pero a avefría sociable ten unha coroa con banda e patas grises escuras a diferenza das patas amarelas e cabeza sen debuxo da avefría de rabo branco.[8] Mide entre 27 e 30 cm de lonxitude. A chamada é un áspero kereck.

 
Ovo de avefría sociable, no MHNT

Distribución e hábitat

editar

A diferenza doutras avefrías, que prefiren ambientes acuáticos máis húmidos, a avefría sociable prefire as estepas e terras herbosas áridas, así como campos cultivados. Reprodúcese nas estepas de Kazakhstán. Pon tres ou catro ovos nun niño que fai no chan. Historicamente seguía dúas rutas de migración,[9] unha ruta ao oeste e outra ao leste. Na ruta ao oeste, pasa sobre Asia central e Turquía para pasar o inverno en Israel, Palestina e Líbano, algunhas rexións de Arabia Saudita e África oriental. Na súa ruta cara ao leste, pasa o inverno nas costas de Irán, os Emiratos Árabes Unidos e India.

En dous países, Qatar e Kuwait, o caso é diferente. Neles foi rexistrada historicamente como ave vagante, cos primeiros avistamentos na década de 1980. A medida que esas nacións se industrializaron, creáronse granxas e parques. As aves vagantes visitaron a granxa Rukaiya e os campos de Sulaibyia na década de 2000 con repetidas visitas e mesmo pasaban o inverno alí, dando lugar a unha terceira ruta de migración, a ruta central.[10]

Antano ocupaban unha ampla área en Europa, pero arestora esta ave practicamente desapareceu do continente. Os restos da anterior poboación ucraína migran á Península Ibérica, onde só uns poucos individuos poden pasar o inverno. Por outra parte, historicamente, en case todos os países europeos se teñen observado algúns individuos[11] e durante o Segundo Imperio Francés, acompañaban ás veces á avefría choromica nas súas viaxes migratorias e como vagantes. Ambas a especies aliméntanse da mesma maneira, capturando insectos e outras pequenas presas principalmente en terras cubertas de herbas e campos agrícolas.

 

Status

editar
 
Individuos reprodutores en Kazakhstán

A poboación da avefría sociable sempre foi difícil de cuantificar. Estimouse que a poboación estivo sempre en diminución, e especialmente sufriu un gran descenso a finais do século XX, o que deixa a poboción actual en só un 20-25 % das súas cifras históricas.[6]

A poboación estimada mellorou despois de décadas de longos estudos e en outubro de 2007 descubriuse unha superbandada de aproximadamente 3.200 avefrías sociables en Turquía, segundo Guven Eken, director da Asociación da Natureza de Turquía.[12] Ademais, atopáronse 1.500 exemplares pasando o inverno en Siria.[13] A poboación estimada actualmente é duns 17.000 individuos, e houbo un informe do incremento das nidificacións todos os anos ata 2007; con todo, é difícil determinar se isto foi un incremento real ou simplemente que se atoparon máis niños como resultado da intensificación dos traballos de campo.[6] A área de distribución da avefría sociable contraeuse grandemente, xa que antes existía desde Ucraína á China.

O traballo de campo realizado que levou ao descubrimento de miles de avefrías sociables atopou que a poboación era moito máis grande que o que se temía, aínda que tamén se descubriu que os adultos teñen menores taxas de supervivencia, e prevese un declive da poboación a unha taxa similar ou acelerada. As razóns desta caída da poboación son en gran medida descoñecidas, pero á caza nas rutas migratorias atribuíuselle ser como mínimo unha notable ameaza.[6]

  1. BirdLife International (2019). "Vanellus gregarius": e.T22694053A155545788. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T22694053A155545788.en. 
  2. "Denominación das aves". Real Academia Galega. Consultado o 2024-12-05. 
  3. "Ornithology of Gibraltar, page 272=10 de novembro de 2022". openlibrary. 1895. 
  4. Jobling, James A (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londres: Christopher Helm. pp. 178, 397. ISBN 978-1-4081-2501-4. 
  5. "Sociable lapwing". dynamicnatude. Consultado o 14 de setembro de 2022. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 "Species factsheet: Sociable Lapwing Vanellus gregarius". BirdLife International. Consultado o 20 de setembro de 2015. 
  7. "Denominación das aves". Real Academia Galega. Consultado o 2024-12-05. 
  8. "EBird- Sociable lapwing". 
  9. "Investigating the causes of Sociable Lapwing declines". BirdLife Datazone. 
  10. "birds of Qatar". xaneiro de 2022. 
  11. "birds of britishbirds" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 27 de marzo de 2023. Consultado o 21 de decembro de 2024. 
  12. "Superflock of Endangered Birds Spotted in Turkey". National Public Radio. 20 de outubro de 2007. 
  13. "Ornithologists "hit jackpot" on sightings of Critically Endangered bird". BirdLife International. 2 de marzo de 2007. Arquivado dende o orixinal o 29 de setembro de 2007. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar