Afonso

Afonso^[1]^[2] é un nome propio masculino galego. Provén do xermánico Adelfuns, composto por unha raíz gótica ath-, que podería vir de hathu 'loita' e outra raíz funs (disposto, valente). Adefonso é a única variante que admite a RAG.^[3]

En xaneiro de 2023 existían 40 varóns en Galicia co nome Afonso, cunha media de idade de 39,1 anos.^[4] Non hai persoas rexistradas coa variante Adefonso.

Historia do nome

Durante a Idade Media foi un dos nomes galegos máis comúns; como peculiaridade con respecto aos outros nomes, non admite sufixo patronímico -ez, co que o patronímico (actualmente apelido) é idéntico ao nome propio. En Galicia, a maior parte dos apelidos Afonso que se documentan na Idade Media foron castelanizados como Alonso durante os séculos XVI e XIX, por iso hoxe é máis frecuente como apelido a forma castelanizada cá propia.^[5] Alfonso recollérono algúns dicionarios galegos de nomes como variante; como nome persoal, espallouse en Galicia a raíz da chegada a España da dinastía dos Borbóns, no século XIX, coa adaptación da forma francesa Alphonse.

Outras linguas

Afonso: portugués.
Alfonso: castelán, italiano.
Alfons: catalán.
Alonso: castelán.
Alphonse: francés.

Personaxes

Relixión

Santo Afonso Rodríguez: Tamén coñecido como Alonso Rodríguez, xesuíta español.
Santo Afonso Mª Liguori: misioneiro e teólogo italiano.
Afonso, bispo de Ourense: do século XII.

Monarcas

Afonso I, o Católico (ou tamén Alonso I de Asturias). Rei de Galicia e de Asturias (739-757).
Afonso I, o Batallador. Rei de Aragón e de Navarra (1104-1134).
Afonso I: de Cataluña e de Valencia -> véxase Afonso II de Aragón.
Afonso I: Rei de Mallorca, Sicilia e Nápoles -> véxase Afonso V de Aragón
Afonso I ou (Afonso Henriques) (1109-1185) foi o primeiro rei de Portugal; coñecido como o conquistador ou o Bravo.
Afonso I, coñecido como rei do Congo -> véxase Afonso III de Aragón.
Afonso I ou Mbemba-a-Nzinga. Rei do Congo, máis coñecido co sobrenome de Mbemba.
Afonso II, o Groso. Rei de Portugal
Afonso II, o Casto. Rei de Galicia e Asturias.
Afonso II, o Casto. Rei de Aragón (1154 - 1196)
Afonso II, Rei de Nápoles.
Afonso II de Cataluña: -> véxase Afonso III de Aragón.
Afonso II de Valencia -> véxase Afonso IV de Aragón.
Afonso III: o Grande ou o Magno. Rei de Galicia, Asturias e León.
Afonso III, o Liberal ou o Franco. Rei de Aragón (1265 - 1291).
Afonso III de Cataluña: -> véxase Afonso IV de Aragón.
Afonso III de Valencia: -> véxase Afonso V de Aragón.
Afonso III, o Reformador. Rei de Portugal (1210 - 1279).
Afonso IV, o Monxe. Rei de Asturias, León e Galicia (925 - 930).
Afonso IV, o Bravo. Rei de Portugal.
Afonso IV, o Bon ou o Benigno. Rei de Aragón e conde de Barcelona (1299 - 1336).
Afonso IV de Cataluña: -> véxase Afonso V de Aragón.
Afonso V, o Magnánimo, foi Afonso I de Mallorca, Sicilia e Nápoles.
Afonso V, o Nobre ou O dos bos foros Rei de León e Galicia (994 - 1028).
Afonso V, o Africano, Rei de Portugal (1432 - 1481).
Afonso VI, Rei de Portugal (1643 - 1683).
Afonso VI, o Valente. Rei de Castela, León e Galicia (1040 - 1109).
Afonso VII, Rei de Galicia, Castela e León (1105 - 1157).
Afonso VIII, Rei de Castela (1155 - 1214).
Afonso VIII: Rei de Galicia e León (1171 - 1230)
Afonso IX, Rei de León e Castela (1265 - 1291).
Afonso X, o Sabio. Rei de Castela e León (1221 - 1284)
Afonso XI, o Xusticeiro. Rei de Castela e León (1311 - 1350)
Afonso XII, Rei de España (1857 - 1885).
Afonso XIII, Rei de España (1886 - 1941).
Afonso de Castela: Infante de Castela (1453 - 1468)
Afonso Sanches: Infante de Portugal e trobador (1289 - 1329)
Afonso Carlos: Pretendente carlista o trono de España baixo o nome de Afonso Carlos I
Afonso Enríquez: Nobre e poeta castelán (1354 - 1429).

Personalidades

Respéctase o nome de procedencia de orixe (Castelán, galego, inglés, francés etc...)

Alfonso Álvarez Cáccamo: escritor galego.
Alfonso Álvarez de Villasandino: poeta castelán.
Afonso Lopez de Baian: trobador portugués da mediardes do século XIII.
Alfonso Cabeza: cirurxián e expresidente de fútbol español.
Afonso Eanes do Coton: xograr e trobador de orixe galega.
Afonso Fernández Cebolhilha: trobador galaico portugués.
Afonso Fernández Cubel: trobador de orixe portuguesa dos séculos XIII - XIV.
Alfonso Fuentes Barragan: revolucionario mexicano.
Afonso Gómez: ou Afonso Alvaro Gomez, trobador de orixes descoñecidas, crese que puidese ser de Castela.
Alfonso Gayoso Frías: escritor galego.
Alfonso Guerra: político español.
Alfonso Hernández Catá: escritor cubano.
Alfonso Lopes Vieira: poeta portugués.
Afonso Lopez de Baian: trobador portugués do século XIII.
Afonso Mendez de Besteiros: trobador portugués do século XIII.
Afonso Páez de Braga: trobador portugués do século XIII.
Alfonso Pons: coñecido co alcume de "Sito Pons", corredor español de motociclismo.
Alfonso Portillo Cabrera: político de Guatemala.
Alfonso Penela:arquitecto galego
Alfonso Reyes: escritor mexicano.
Alfonso Rodríguez Castelao (ou Alfonso Daniel Rodríguez Castelao): escritor e debuxante galego.
Alfonso Sastre: escritor e dramaturgo español.
Afonso Soarez Sarraça, ou Alonso Soarez Sança: trobador galego.
Alfonso Ungria: actor español.
Alfonso Valdés (ou Alfonso de Valdés): escritor español.
Afonso dos Santos, pseudónimo de José Manuel Cerqueira: Cantautor portugués.

Notas

↑ Xunta de Galicia (ed.). "Ímoslle chamar..." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2018. Consultado o 13 de xuño de 2017.
↑ Boullón Agrelo, Ana Isabel (coord.): Guía de nomes galegos A Coruña: Real Academia Galega.
↑ "Afonso". Guía de nomes galegos.
↑ Nome Afonso na Web do Intituto Galego de Estatística
↑ Boullón Agrelo, A. I. / F. R. Tato Plaza (1999): Alonso e Montero: estudio antroponímico, en R. Álvarez / Dolores Vilavedra (coord.): Cinguidos por unha arela común. Homenaxe a Xesús Alonso Montero. Univ. de Santiago de Compostela. Santiago, vol. I, 265-293. [1].

Véxase tamén

Outros artigos

Bibliografía

Ferro Ruibal, Xesús (dir.). Diccionario dos nomes galegos (en galego) (1ª ed.). Vigo: Ir Indo. p. 664. ISBN 84-7680-096-7.
Piel, Joseph e, Kremer, Dieter. Carl Winter, ed. Hispano-gotisches namenbuch (en alemán) (1ª ed.). Heidelberg. p. 397.

[1] Xunta de Galicia (ed.). "Ímoslle chamar..." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2018. Consultado o 13 de xuño de 2017.

[RAG-2] Boullón Agrelo, Ana Isabel (coord.): Guía de nomes galegos A Coruña: Real Academia Galega.

[3] "Afonso". Guía de nomes galegos.

[4] Nome Afonso na Web do Intituto Galego de Estatística

[5] Boullón Agrelo, A. I. / F. R. Tato Plaza (1999): Alonso e Montero: estudio antroponímico, en R. Álvarez / Dolores Vilavedra (coord.): Cinguidos por unha arela común. Homenaxe a Xesús Alonso Montero. Univ. de Santiago de Compostela. Santiago, vol. I, 265-293. [1].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]